مراکز زیارتی ایران
با گسترش اسلام در ایران مدفن امامزادگان به تدریج به مراکز زیارتی مردم تبدیل شدند . به دنبال این روند ، مرقد پیشوایان دینی با ساختن بارگاههای متناسب بنای شاخص و برجسته هر محلی را به وجود آوردند . یکی از مظاهر هر علاقه مندی و اخلاص مردم در پیروی از فلسفه امامت ، در خلق بناهای مقابر و هُنر معماری امامزاده هاست . برجسته ترین هنرمندان زمان ذوق و نبوغ خود را با استفاده از امکانات موجود در ساختمان و تذهیب مراکز دینی و زیارتی به کار بردند ، که نتیجه آن وجود تعداد زیادی از بارگاههای زیارتی در ایران است . مراکز زیارتی اسلامی ایران دو دسته تقسیم می شوند :
– مراکز که ارزش زیارتی جهانی و داخلی دارند نظیر بارگاه مقدس حضرت امام رضا علیهم السلام در شهر مشهد و آستانه حضرت معصومه علیها السلام در قم ، زیارتگاه حضرت احمد بن موسی بن جعفر (ع) معروف به شاهچراغ در شیراز و ...
- مراکزی که بیشتر ارزش زیارتی و محلّی و ناحیه ای دارند . از این زیارتگاهها در نواحی مختلف کشور بسیار است که مهمترین آنها عبارتنداز :زیارتگاه حضرت عبدالعظیم (ع) و حضرت حمزه بن موسی الکاظم (ع) در شهر ری . بقعه سید جلال الّدین اشرف بن موسی الکاظم (ع) در آستانه اشرفیه ( گیلان ) . مقبره دانیال نبی ( ع) در شوش.
مرقد این امامزاده ها که غالباً دارای گنبد و بارگاه است محل زیارت مردم بخصوص در روزهای آخر هفته می باشد . در بعد از ظهر روزهای پنجشنبه به گروههای زیادی از مردم در کنار امامزاده ها بر می خوریم که دسته دسته به زیارت امامزاده ها می روند .بسیاری از امامزاده های ایران در نتیجه توسعه نقش زیارتی آنها به مراکز شهری تبدیل شده اند . غالباً اطراف حرم امامزاده ها محل تمرکز برخی فالیتهای خدماتی و تجاری شده و با افزایش تعداد زائران به مراکز مستقلی تبدیل شده اند . از این رو ، محل این امامزاده ها در بسیاری موارد در مرکز شهرها قراردارد.
امامزاده های ایران به عنوان یکی از کانونهای زیارتی نقش موثری در فعالیتهای فراغتی و بدین ترتیب در توسعه جهانگردی داخلی در مقیاسهای مختلف دارند .حیات اجتماعی و اقتصادی دو شهر مشهد و قم کاملاً به برکت وجود بارگاههای مبارک حضرت امام رضا علیه السلام و حضرت معصومه علیه السلام و نقش زیارتی منبعث از آنان بستگی تام دارد